घर निर्माण गर्दा सबैभन्दा धेरै प्रयोग हुने र सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण सामग्री भनेको Cement हो। नेपालमा आजभोलि मुख्यतया दुई प्रकारका सिमेन्ट प्रयोगमा छन्: OPC (Ordinary Portland Cement) र PPC (Portland Pozzolana Cement)।
तर धेरै घर मालिक र इञ्जिनियरहरूलाई प्रश्न हुन्छ:
👉 घर बनाउन कुन सिमेन्ट राम्रो? OPC वा PPC?
यस Ultimate Guide मा हामी नेपालमा उपलब्ध Cement Types, OPC र PPC सिमेन्टको गुण-दोष, प्रयोग हुने ठाउँ, मूल्य, र expert recommendation सम्म विस्तारमा छलफल गर्नेछौँ।
Cement Types in Nepal
नेपालको बजारमा विभिन्न प्रकारका सिमेन्ट पाइन्छन् तर घर/Residential Construction मा सामान्यतया प्रयोग हुने प्रमुख सिमेन्ट प्रकार:
OPC (Ordinary Portland Cement)
PPC (Portland Pozzolana Cement)
PSC (Portland Slag Cement) – Limited use
Special Cements – High-grade (43, 53) for projects
👉 घर बनाउन मुख्यतया OPC र PPC नै प्रयोग हुन्छन्, त्यसैले हामी यी दुईमा गहिरो तुलना गर्नेछौँ।
OPC Cement (Ordinary Portland Cement)
OPC सबभन्दा पुरानो र सबैभन्दा सामान्य सिमेन्ट हो।
यसको Grade मुख्यतया 43 Grade र 53 Grade मा पाइन्छ।
High early strength दिने भएकाले ठूलो project वा Structural Concrete मा बढी प्रयोग हुन्छ।
OPC को फाइदा
✅ High Compressive Strength
✅ Early setting time (छिटो कडा हुन्छ)
✅ RCC Structures, Beams, Columns, Slabs मा उपयुक्त
✅ Long lifespan
OPC को कमजोरी
❌ High cost (PPC भन्दा महँगो)
❌ Early heat of hydration बढी हुने भएकाले Cracks आउन सक्छ
❌ Curing (पानी हाल्ने) राम्रो गर्नुपर्छ
PPC Cement (Portland Pozzolana Cement)
PPC मा OPC Cement + Fly Ash (Industrial Byproduct) मिसाइन्छ।
यो Environment-friendly Cement मानिन्छ।
Cost कम र Long-term strength राम्रो हुने भएकाले घर निर्माणमा बढ्दो लोकप्रिय।
PPC को फाइदा
✅ OPC भन्दा सस्तो
✅ Less heat of hydration ⇒ कम cracks
✅ Long-term strength राम्रो
✅ Waterproofing properties ⇒ राम्रो finishing
✅ Eco-friendlyPPC को कमजोरी
❌ Early strength कम ⇒ Load-bearing काममा ढिलो
❌ Cold weather मा slow setting
❌ High-rise RCC structures मा कम प्रयोग
OPC vs PPC Cement Comparison Table
| Criteria | OPC Cement | PPC Cement |
|---|---|---|
| Strength | Early strength high | Long-term strength high |
| Setting Time | Fast | Slow |
| Durability | Good | Better (resists chemicals, dampness) |
| Cracks Risk | Higher | Lower |
| Cost | Expensive | Affordable |
| Eco-Friendliness | Moderate | High |
| Use Case | Beams, Columns, RCC, Bridges | Walls, Plastering, Flooring, Residential Houses |
कुन प्रयोग गर्ने? (Which is better for घर निर्माण?)
👉 यदि तपाईंको घर 2-3 तल्ला Residential मात्र हो भने:
PPC+OPC Cement is best choice (cost-effective, durable, waterproof, eco-friendly).
👉 यदि High-rise वा Heavy RCC Structure छ भने:
OPC Cement (43/53 grade) प्रयोग गर्नुपर्ने हुन्छ।
👉 Blended Approach (Practical Tip):
Structural RCC works (footing, column, beam, slab) मा OPC प्रयोग गर्नुहोस्।
Masonry, plastering, flooring, finishing मा PPC प्रयोग गर्नुहोस्।
यसरी गर्दा Cost बचत + Strength maintain हुन्छ।
Nepal मा Cement Brands
नेपालमा बजारमा ५० भन्दा बढी Cement Brands छन्। प्रमुख:
Shivam Cement (OPC/PPC)
Jagadamba Cement
Maruti Cement
Arghakhanchi Cement
Hetauda Cement
CG Cement
👉 TIP: Always check NS (Nepal Standard) mark र manufacturing date। Expired cement प्रयोग नगर्नुहोस्।
Cement Selection Tips for Homeowners
Grade Check गर्नुहोस् – OPC 43 vs 53
Freshness – Cement 3 महिना भन्दा पुरानो भए strength कम हुन्छ।
Storage – Cement लाई सुक्खा, moisture-free स्थानमा राख्नुहोस्।
Brand Reputation – Local vs branded cement मा फर्क पर्छ।
Mix Ratio – सही proportion मा बालुवा, ग्राभेल, र पानी प्रयोग गर्नुहोस्।
Common Mistakes to Avoid
❌ OPC everywhere ⇒ Extra unnecessary खर्च
❌ Curing ignore गर्नु ⇒ cracks, weak structure
❌ Non-branded cheap cement ⇒ life of house घट्छ
❌ Wrong mix ratio ⇒ strength loss
Expert Recommendation (Conclusion)
घर निर्माणमा OPC र PPC दुबैको आ-आफ्नै महत्त्व छ।
Structure (RCC works): OPC (43/53 grade)
Walls, Plastering, Flooring, Finishing: PPC
यसरी मिश्रण प्रयोग गर्दा घर मजबुत, टिकाउ र Cost-efficient हुन्छ।
👉 Final Call:
Structural RCC works (footing, column, beam, slab) मा OPC प्रयोग गर्नुहोस्।
Masonry, plastering, flooring, finishing मा PPC प्रयोग गर्नुहोस्।
यसरी गर्दा Cost बचत + Strength maintain हुन्छ।
यदि तपाईंलाई घर निर्माणको लागि Cement Selection मा अझै confusion छ भने, हाम्रो टीम Nirman Sutra सधैं तयार छ।
👉 Free Consultation पाउन वा Cement Rate जान्न, Call/WhatsApp 9860302686 मा सम्पर्क गर्नुहोस्।